ΕΥΘΥΣ-ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ

                                          ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΙΑ ΕΥΘΥ-ΠΛΑΓΙΟ ΛΟΓΟ

• Ι.Ε= Ιστορική Εξάρτηση
• Α.Ε=Αρκτική Εξάρτηση
• ΕΠΛ=Ευκτική Πλαγίου Λόγου

ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ	ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ
Κ.Πρ. ΚΡΙΣΕΩΣ	Ειδική πρότ., ειδ. απρ., κατ/κή μετοχή
Κ.Πρ. ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ	Τελικό απρ.
Ευθεία ΕΡΩΤΗΣΗ	Πλάγια ερωτ. πρόταση
Δευτ. πρόταση	Δευτ. πρόταση
Αντων. α’ προσ.	Αυτός-ή-ό
Αντων. β’ προσ.	Εκείνος-η-ο
	Α.Ε.	Ι.Ε
Οριστική	Οριστική	ΕΠΛ
Υποτακτική	Υποτακτική	ΕΠΛ
Ευκτική	Ευκτική	Ευκτική
Δυνητ. Εγκλίσεις	Δυνητ. Εγκλίσεις	Δυνητ. Εγκλίσεις
Εάν – αν – ήν	Εάν – αν – ήν	εί
αν (αόριστ)	αν	(φεύγει)
εί	εί	εί

ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ

Αναλύω ΜΕΤΟΧΗ σε Δευτερεύουσα Πρόταση

1.       Η επιθετική μετοχή αναλύεται σε δευτ. αναφορική πρόταση ως εξής: Ι.  Βάζω τη δεικτική αντωνυμία ούτος – αύτη – τούτο στη «θέση» (γένος – αριθμό – πτώση) της μετοχής.  ΙΙ.  Ανοίγω τη δευτ. αναφορική πρόταση με την αναφορική αντωνυμία ος-η-ο στην ανάλογη ονομαστική ΙΙΙ.  Βάζω το ρήμα από το οποίο παράγεται η μετοχή σε α. Οριστική εάν έχω Α.Ε. β.  Ευκτική εάν έχω Ι.Ε..  Ο χρόνο του ρήματος καθορίζεται από τη μετοχή και το πρόσωπο του ρήματος από το νόημα (ή αλλιώς : τη σύνταξη)

2.       Η κατηγορηματική μετοχή αναλύεται σε δευτ. ειδική πρόταση ως εξής: Ι. Εισάγω δευτ. ειδική πρόταση με «ότι» ή «ως» ΙΙ.  Βάζω το ρήμα στο οποίο ανήκει η μετοχή σε α. Οριστική εάν έχω ΑΕ  β. Ευκτική εάν έχων ΙΕ. [Για το χρόνο και το πρόσωπο του ρήματος βλ. επιθετική μετοχή].

3.       Η τελική μετοχή αναλύεται σε δευτ. τελική πρόταση ως εξής: Ι. Εισάγω δευτ. τελική πρόταση με ίνα (όπως-ως) ΙΙ. Βάζω το ρήμα στο οποίο ανήκει η μετοχή σε  α. ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ ΑΟΡΙΣΤΟΥ εάν έχω ΑΕ.  β. ΕΥΚΤΙΚΗ ΑΟΡΙΣΤΟΥ εάν έχω ΙΕ.  [Προσοχή:  Η ίδια η τελική μετοχή βρίσκεται πάντα σε χρόνο ΜΕΛΛΟΝΤΑ].  Το πρόσωπο του ρήματος καθορίζεται από το νόημα-σύνταξη.

4.       Η Χρονική μετοχή αναλύεται σε δευτερ. ΧΡΟΝΙΚΗ πρόταση.  α. Η χρονική μετοχή Ενεστώτα αναλύεται σε δευτ. χρονική πρόταση με ότε (ως) + Οριστική Ενεστώτα (από ΑΕ) ή Παρατατικού (από ΙΕ)β. Η χρονική μετοχή αορίστου αναλύεται σε δευτ. χρονική πρόταση με επεί + οριστική αορίστου.  Το πρόσωπο του ρήματος καθορίζεται από το νόημα (ή αλλιώς: τη σύνταξη)

5.       Η αιτιολογική μετοχή αναλύεται σε δευτερ. αιτιολογική πρόταση ως εξής:  Ι.  Εισάγω δευτ. αιτιολογική πρόταση ως εξής: Ι. Εισάγω δευτ. αιτιολογική πρόταση με το «επεί» (για μετοχή αδιάφορης αιτιολογίας), με το «ότι» (για μετοχή αντικειμενικής αιτιολογίας που συνοδεύεται από άτε-οιον-οια), με το «ως» (για μετοχή υποκειμενικής αιτιολογίας, που συνοδεύεται με από το «ως»).  ΙΙ. Βάζω το ρήμα στο οποίο ανήκει η μετοχή σε : α. Οριστική εάν έχω ΑΕ β. Ευκτική εάν έχω ΙΕ.  Ο χρόνος του ρήματος καθορίζεται από τη μετοχή και το πρόσωπο από τη σύνταξη – νόημα.

6.       Η υποθετική μετοχή αναλύεται σε δευτ. υποθετική πρόταση.  το πώς θα εισάγεται η δευτ. υποθετική πρόταση (εί ή εάν) και το πώς θα εκφέρεται (οριστική-ευκτική-Υποτακτική) εξαρτάται από την δεδομένη απόδοση κάθε φορά.  Για το χρόνο και το πρόσωπο της μετοχής, πράττω όπως προηγουμένως.

7.       Η εναντιωματική μετοχή αναλύεται σε δευτ. εναντιωματική πρόταση.  Για αυτήν λειτουργώ όπως στις υποθετικές προτάσεις.

ΠΩΣ μετατρέπω δευτ. πρόταση σε ΜΕΤΟΧΗ;

1ον : ΤΑΔΕ το ρ. της πρότασης που θέλω να κάνω μετοχ΄΄η

2ον : ΤΑΔΕ το υποκείμενο του

3ον : Έχει το υποκ. αυτό κάποια συντακτική «δουλειά» στην Κ.Πρ.;

i.              Εάν έχει, κάνω συνημμένη μετοχή

ii.             Εάν όχι, κάνω ΑΠΟΛΥΤΗ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

                                      ΤΕΧΝΙΚΕΣ  ΜΕΛΕΤΗΣ

1.     Η  Μέθοδος για Γρήγορη και Αποδοτική Μελέτη

Η μέθοδος που περιγράφεται παρακάτω αποτελεί μια συστηματική προσπάθεια προσέγγισης της μελέτης κειμένων. Βοηθά τους μαθητές να μελετήσουν εύκολα και σχετικά γρήγορα.

ΒΗΜΑ  1:      ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΕ

Ξεφύλλισε το κεφάλαιο που έχεις να μελετήσεις και διάβασε τους τίτλους και υπότιτλους. Διάβασε την εισαγωγή και κάποια περίληψη που ίσως υπάρχει στο τέλος του κεφαλαίου που έχεις να μάθεις. Ξεφύλλισε το κεφάλαιο κοιτάζοντας τις εικόνες, τους πίνακες, τα σχήματα.

ΒΗΜΑ  2:     ΔΙΕΡΩΤΗΣΟΥ

Δημιούργησε ερωτήσεις για τον τίτλο, τις επικεφαλίδες και τους υπότιτλους καθώς και για το πώς σχετίζονται μεταξύ τους. Χρησιμοποίησε λέξεις όπως: ποιος, τι, πότε, πού και γιατί, καθώς αναπτύσσεις τις ερωτήσεις σου. Η διαμόρφωση ‘καλών’ ερωτήσεων είναι πιθανώς το πιο σημαντικό μέρος της μελέτης ενός κειμένου. Αναλαμβάνοντας αυτόν τον ενεργητικό ρόλο κατά τη μελέτη, μπορείς να επικεντρώσεις πιο εύκολα την προσοχή σου και να κατανοήσεις πιο γρήγορα τα νοήματα.

ΒΗΜΑ  3:    ΔΙΑΒΑΣΕ   

Διάβασε με προσοχή το κείμενο προσπαθώντας πάντα να βρεις τις απαντήσεις στις παραπάνω ερωτήσεις. Πρόκειται και πάλι για μια ενεργητική διαδικασία αναζήτησης των απαντήσεων στις ερωτήσεις που μόλις έθεσες. Διαβάζω ένα κείμενο δεν σημαίνει μόνο κάνω ανάγνωση, αλλά σκέφτομαι συγχρόνως.

Μην διαβάζεις το κείμενο από την αρχή μέχρι το τέλος χωρίς να σταματάς ενδιάμεσα για να συνθέσεις τις πληροφορίες. Σιγουρέψου ότι έχεις κατανοήσει το νόημα μιας παραγράφου πριν μεταβείς στην επόμενη.

Μπορείς να κρατάς κάποιες σημειώσεις με δικά σου λόγια ή να σημειώνεις πάνω στο βιβλίο σου.

ΒΗΜΑ  4:    ΑΝΑΚΑΛΕΣΕ

Χωρίς να κοιτάζεις το βιβλίο σου ή στις σημειώσεις σου προσπάθησε να φέρεις στο μυαλό σου και να απεικονίσεις τα βασικά σημεία του κειμένου. Προσπάθησε να επαναλάβεις δυνατά τις απαντήσεις των ερωτήσεων σου. Η δραστηριότητα αυτή κατά την οποία σκέφτεσαι, προφέρεις και ακούς τις δικές σου εκφράσεις σε βοηθάει να τις θυμάσαι. Χρησιμοποίησε δικά σου λόγια κατά τη διαδικασία αυτή της απομνημόνευσης. Μπορείς να κοιτάζεις το βιβλίο σου όταν αυτό είναι απαραίτητο.

ΒΗΜΑ  5:    ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΕ    

Κάνε μια σύντομη ανασκόπηση – επανάληψη του κειμένου και θυμήσου τα βασικά σημεία. Κοίταξε τις ερωτήσεις που έθεσες από την αρχή και τις απαντήσεις που έδωσες έτσι ώστε να διαπιστώσεις πόσο καλά θυμόσουν και μπόρεσες να ανακαλέσεις τις πληροφορίες.

 

Η μέθοδος αυτή σε βοηθάει να παραμείνεις συγκεντρωμένος κατά τη διάρκεια της μελέτης μέσα από τον ενεργητικό ρόλο που σου δίνει.                    

                                ----------------------------------------

         

2.     Η Μέθοδος της Μνημονικής

Η μνημονική είναι ένα έξυπνο σύστημα για να απομνημονεύεις δύσκολες λέξεις και ονόματα.

·        Για να μάθεις τις δύσκολες λέξεις ή τα ονόματα μπορείς να σκεφτείς με τι μοιάζει η λέξη που πρέπει να θυμάσαι.

Πες δηλαδή ότι πρέπει να μάθεις το όνομα «Αδαμάντιος Κοραής». Το «Αδαμάντιος» μοιάζει με διαμάντι. Το «Κοραής» μοιάζει με κοράκι. Για να τον θυμάσαι μπορείς να τον φανταστείς σαν ένα κοράκι που κρατά στο στόμα του ένα διαμάντι. Πρόσεξε όμως μη γράψεις στο διαγώνισμα πως τον άνθρωπο τον λέγανε Κοράκη Διαμαντή, γιατί τότε την πάτησες!

                              ----------------------------------------

   

3.     Η Μέθοδος της Ακροστιχίδας

Βρες μια λέξη ή φτιάξε μία από τα αρχικά ονομάτων ή ονομασιών που πρέπει να μάθεις… «Τεχνητές λέξεις» σαν κι αυτές έχουν μπει πια στη ζωή μας, όπως για παράδειγμα, ΟΗΕ (Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών).

           Α - ριστοφάνης

           Σ -  οφοκλής            =      ΑΣΕ (!)

           Ε -  υριπίδης        

                            -----------------------------------------

4.     Μέθοδος της κατηγοριοποίησης

Είναι βοηθητικό σε θετικά μαθήματα (Φυσική, Χημεία) να δημιουργείς πίνακες κατηγοριοποίησης με οδηγό τις ακόλουθες οδηγίες:

·        Ποια είναι η μεγάλη ομάδα που διαχωρίζεται στο κείμενο

·        Πόσες υπό-ομάδες δημιουργούνται και ποια είναι τα ονόματά τους

·        Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της κάθε υπό-ομάδας

·        Υπάρχουν αντιπροσωπευτικά παραδείγματα για κάθε υπό-ομάδα

·        Ποιες είναι οι διαφορές και ποιες οι ομοιότητες ανάμεσα στις υπό-ομάδες.  

                    -----------------------------------------