ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ

idiaiterafilologika-stavropoulou.blogspot.com

      

             Μεθοδολογία περίληψης

1. Διαβάζουμε προσεκτικά το κείμενο και εξομαλύνουμε κάθε δυσνόητο σημείο (λέξη ή φράση).
2. Εντοπίζουμε τα κύρια σημεία κάθε παραγράφου.
3. Ελέγχουμε αν το κείμενο αποτελείται από ευρείες ενότητες θεμάτων. Π.χ. ενότητα αιτίων, ενότητα προσφοράς κτό. Αν υπάρχουν τέτοιες ενότητες, τις τιτλοφορούμε, για να διευκολυνθούμε στη σύνθεση της περίληψής μας. Γι’ αυτό είναι ανάγκη να εντοπίσουμε και τη λογική σχέση ανάμεσα στις επί μέρους παραγράφους, προκειμένου να αναδείξουμε και τη συνεκτικότητα (τη νοηματική δηλ. σύνδεση) του κειμένου. Οι λογικές σχέσεις μεταξύ των περιόδων που θα συμπυκνώνουν τις παραγράφους είναι δυνατό:
α) να δηλώνονται με συγκεκριμένους όρους και λέξεις (π.χ. Η ανάλυση των αιτίων του προβλήματος είναι πολύ σοβαρή και δύσκολη υπόθεση. Πρέπει να συνυπολογιστεί κατ' αρχάς ο παράγοντας "φυσικό περιβάλλον". Στη συνέχεια η έρευνα πρέπει να επικεντρωθεί στο .... . )
β) να μη δηλώνονται με χαρακτηριστικούς όρους και λέξεις (π.χ. Οι συνθήκες που δημιουργούνται στο πλαίσιο της παγκόσμιας οικονομίας πρέπει να μας ανησυχήσουν. Είναι πιθανό να προκληθούν επικίνδυνες αναταράξεις, οι οποίες ... .)
4. Δημιουργούμε θεματική περίοδο-πλαγιότιτλο για κάθε παράγραφο.
5. Ξεκινάμε τη σύνθεση της περίληψης δίνοντας την ταυτότητα του κειμένου. Σε αυτήν περιλαμβάνουμε κατά κανόνα το είδος του κειμένου (π.χ. δοκίμιο, άρθρο, επιφυλλίδα κτλ.), το όνομα του συγγραφέα και το θέμα του κειμένου με τη θέση του συγγραφέα του.
6. Συνθέτουμε τις θεματικές περιόδους-πλαγιότιτλους και δημιουργούμε το σώμα της περίληψης. Η περίληψη συνήθως είναι κείμενο μιας παραγράφου και πρέπει να σέβεται το όριο λέξεων που δίνεται από την εκφώνηση της άσκησης.
7. Στην περίληψη που θα συνθέσουμε επιβάλλεται επίσης να:
α) είναι ένα κείμενο ομοιογενούς ύφους και κατανοητό από τους αναγνώστες του.
β) έχει συνοχή και συνεκτικότητα (δηλ. εκφραστική και νοηματική σύνδεση)
γ) παρακολουθεί και να αναπαράγει το σχέδιο οργάνωσης του κειμένου αφετηρίας μη παραβιάζοντας τη σειρά διάταξης των θεματικών στοιχείων που επιλέγει να συναρμόσει, διότι τότε κινδυνεύει να θεωρηθεί σχολιασμός και όχι σύνοψη ενός κειμένου.
δ) σεβαστούμε το τυχόν επικοινωνιακό πλαίσιο που ζητείται από την εκφώνηση της άσκησης.
8. Κατά τη φάση της σύνθεσης της περίληψης μπορούμε να:
α) αντικαταστήσουμε επιρρηματικές προτάσεις με επιρρηματικούς όρους.
Π.χ. επειδή φοβόταν επίθεση από τον εχθρό = για το φόβο εχθρικής επίθεσης
β) αντικαταστήσουμε όρους-χαρακτηρισμούς ανθρώπινης συμπεριφοράς με έναν όρο περιληπτικό βάζοντας στη θέση πολλών υπωνύμων ένα υπερώνυμο.
Π.χ. Φρόντιζε πάντα το συμφέρον του, εξυπηρετούσε το φίλο του μόνο αν είχε κι ο ίδιος προσωπικό όφελος, σκεφτόταν τον εαυτό του = ήταν ιδιοτελής.
γ) αντικαταστήσουμε πολλούς όρους με ένα γενικότερο και περιληπτικό.
Π.χ. Οι κάτοικοι της Πάρου, της Νάξου, της Σαντορίνης και των άλλων νησιών των Κυκλάδων = οι Κυκλαδίτες.
9. Κατά τη φάση της σύνθεσης της περίληψης αποφεύγουμε:
α) την αυτολεξεί χρήση στοιχείων του κειμένου
β) τη χρήση λεπτομερειών και παραδειγμάτων από το κείμενο.
γ) τη δημιουργία πολλών παραγράφων• την περίληψη κατά κανόνα αποτελεί μία παράγραφος.
δ) τη χρήση επιθέτων και άλλων προσδιορισμών που δεν είναι πολύ σημαντικοί.
ε) το σχολιασμό, ευνοϊκό ή αρνητικό, των θέσεων του κειμένου.
στ) τη χρήση πολλών δευτερευουσών προτάσεων του αρχικού κειμένου, τις οποίες μπορούμε να αντικαταστήσουμε με μετοχικές εκφράσεις.
10. Παραδείγματα εναρκτήριων εκφράσεων για περιλήψεις:
α) Στο αποδεικτικό του δοκίμιο ο Α.Β. διερευνά τα αίτια της …
β) Στο απόσπασμα από το άρθρο του αυτό ο Α.Β. καταγίνεται με το θέμα ….
γ) Η επιφυλλίδα του Α.Β. διαπραγματεύεται το ζήτημα …
δ) Το άρθρο συζητά/πραγματεύεται/ασχολείται με/ έχει ως θέμα του …
ε) Αντικείμενο/θέμα του άρθρου/ του βιβλίου/της ομιλίας είναι …
11. Παραδείγματα τρόπων δήλωσης των γλωσσικών πράξεων του συγγραφέα:
α) Ο συγγραφέας αναφέρει, παραθέτει
β) Ο συγγραφέας αποσαφηνίζει, διευκρινίζει, εξηγεί, ορίζει με ακρίβεια
γ) Ο συγγραφέας συγκρίνει, αντιπαραθέτει
δ) Ο συγγραφέας αναλύει, επιχειρηματολογεί, αποδεικνύει, τεκμηριώνει, ανασκευάζει
ε) Ο συγγραφέας υποθέτει, προϋποθέτει, κρίνει, εκτιμά, αξιολογεί, εγκρίνει, απορρίπτει
στ) Ο συγγραφέας περιγράφει, αφηγείται, ταξινομεί
ζ) Ο συγγραφέας απαριθμεί, συνοψίζει
η) Ο συγγραφέας εξετάζει προσεκτικά / διεξοδικά, προσπερνά βιαστικά, υπαινίσσεται

ΙΙ Ερωτήσεις
1) Πυκνώστε τις περιόδους που ακολουθούν.
α) Η μεταβιομηχανική κοινωνία της εποχής μας μοιάζει προκλητική και ταχύτατα μεταβαλλόμενη.
β) Το μορφωτικό περιεχόμενο ενός σύγχρονου εκπαιδευτικού συστήματος οφείλει, κατά τη γνώμη μου, να υπολογίσει, δίπλα στις πολιτισμικές αξίες του παρελθόντος, και τα τεχνολογικά δεδομένα του παρόντος.
γ) Όσοι αποφασίζουν να μην κάνουν παιδιά είναι συνήθως άτομα υψηλού μορφωτικού επιπέδου, που ζουν σε αστικά κέντρα και εργάζονται εκτός σπιτιού, κατέχουν υψηλές θέσεις στην κοινωνικο-επαγγελματική ιεραρχία, παντρεύονται αργά και δε δεσμεύονται από σχετικές θρησκευτικές επιταγές.
δ) Το γεγονός ότι εκατομμύρια ανθρώπων έχουν μέσω διαδικτύου άμεση, εύκολη και σχετικά φθηνή πρόσβαση σε πληροφορίες κάθε είδους (πολιτικής και κοινωνικής σημασίας, μορφωτικού χαρακτήρα ή διασκεδαστικές) αλλάζει άρδην το χάρτη της διανθρώπινης επικοινωνίας σε τοπική και διεθνή κλίμακα.

Πώς γράφω περίληψη :

Α. Κατανοώ το νοηματικό περιεχόμενο του κειμένου.

1. Κατανοώ το γενικό περιεχόμενο του όλου κειμένου και βρίσκω το νοηματικό

 του κέντρο.

2. Κατανοώ το νοηματικό περιεχόμενο της κάθε παραγράφου :

üΕντοπίζω τη/τις θεματική/ές περίοδο/ους που με οδηγούν στις θεματικές - νοηματικές ενότητες.

ü  Ανιχνεύω σημαντικές πληροφορίες – λεπτομέρειες που έχουν σημασία για την ανάπτυξη της παραγράφου.

ü  Σημειώνω τις λέξεις / φράσεις κλειδιά της παραγράφου και – εάν δεν πρόκειται για ορολογία – αναζητώ συνώνυμες.

ü  Διαγράφω (νοερά) τις λεπτομέρειες (π.χ. επεξηγήσεις, παραδείγματα,  ονοματικούς η άλλους προσδιορισμούς), τις επαναλαμβανόμενες έννοιες και ό,τι άλλο θεωρώ ως δευτερεύουσα πληροφορία.

ü  Βρίσκω μέσα στην κατακλείδα στοιχεία που συμπληρώνουν το νόημα της θεματικής περιόδου.

ü  Συνοψίζω τις βασικές έννοιες και δίνω πλαγιότιτλους.

ü  Εντοπίζω τις συνδετικές – διαρθρωτικές λέξεις που με οδηγούν στην κατανόηση της «λογικής» του κειμένου και της συλλογιστικής πορείας που ακολουθήθηκε.

Με τις διαρθρωτικές λέξεις δηλώνεται :

�� το αίτιο – αποτέλεσμα: επειδή, διότι, έτσι, γι’ αυτό το λόγο

�� η αντίθεση – εναντίωση: αλλά, όμως, ωστόσο, από την άλλη πλευρά

�� η χρονική σχέση: ύστερα, προηγουμένως, εν τω μεταξύ

�� ένας όρος, προϋπόθεση: αν, εκτός αν, σε περίπτωση που

�� η επεξήγηση: με άλλα λόγια, δηλαδή, για να γίνω σαφέστερος

�� η έμφαση: είναι αξιοσημείωτο ότι, θα ήθελα να τονίσω, να επιστήσω την προσοχή

�� η απαρίθμηση επιχειρημάτων, η εισαγωγή μιας καινούριας ιδέας: πρώτο…

δεύτερο…, καταρχάς, τελικά, το επόμενο επιχείρημα…

�� η διάρθρωση του κειμένου: το κείμενο χωρίζεται σε τρία μέρη : στο πρώτο κτλ.

�� ένα συμπέρασμα, συγκεφαλαίωση: για να συνοψίσουμε, συγκεφαλαιώνοντας,

επιλογικά, συμπερασματικά θα λέγαμε ότι…

Η περίληψή μου είναι καλό να μην περιλαμβάνει :

¥       λεπτομέρειες

¥       παραδείγματα

¥       αφηγήσεις

¥       επεξηγήσεις

¥  παρενθετικές φράσεις

¥  αποφθέγματα, παροιμίες

¥       απαριθμήσεις

¥       στατιστικά ή ερευνητικά στοιχεία

¥       αναφορές του συγγραφέα σε λόγια άλλων

¥  ερωτήσεις

¥       παραθέματα ή αυτούσιες φράσεις του κειμένου

¥       δικά μου σχόλια ή οποιαδήποτε προσθήκη

¥       μεταφορές, παρομοιώσεις

Γ. Ελέγχω την ορθότητα της περίληψής μου.

1. Διαβάζω το όλο κείμενο που έγραψα και ελέγχω κατά πόσο :

o  αποδίδει το νοηματικό περιεχόμενο

o  παρουσιάζει συνοχή

o  είναι γραμμένο σε στρωτή γλώσσα.

2. Μετρώ ενδεικτικά μερικές γραμμές του κειμένου, για να υπολογίσω τον αριθμό των λέξεων. Έχοντας υπόψη ότι ο αριθμός των λέξεών μου μπορεί να είναι κατά 10% μικρότερος ή μεγαλύτερος από αυτόν που ορίζεται, διορθώνω αναλόγως το κείμενό μου:

Ÿ  Εάν οι λέξεις μου είναι πολύ λιγότερες από αυτές που ζητά η άσκηση, ξαναψάχνω στο κείμενο, για να βρω σημαντικές έννοιες που παρέλειψα και τις προσθέτω. Μπορώ επίσης να προσθέσω λέξεις ή φράσεις που θα το εμπλουτίσουν εκφραστικά και νοηματικά, παραμένοντας βέβαια πάντοτε μέσα στα εννοιολογικά πλαίσια του αρχικού κειμένου.

Ÿ  Εάν οι λέξεις μου είναι πολύ περισσότερες από αυτές που ζητά η άσκηση, ελέγχω μήπως έχω δώσει λεπτομέρειες στο περιεχόμενο και αφαιρώ ό,τι μπορεί να αφαιρεθεί χωρίς να επηρεάσω τη λογική συνέχεια και τη συνοχή του κειμένου μου. Μπορώ επίσης να αφαιρέσω δευτερεύουσες λέξεις (προσδιορισμούς, αντωνυμίες, συνδέσμους), επαναλαμβανόμενες λέξεις, ταυτόσημες έννοιες και να συντομεύσω τα «ο οποίος, η οποία κτλ.».

Ύφος : Υιοθετώ ύφος με καθαρά πληροφοριακό χαρακτήρα, τυπικό, όσο γίνεται πιο ουδέτερο και δεν προσπαθώ να εντυπωσιάσω με τη χρήση ηχηρών εκφράσεων.

o   Εάν η περίληψή μου υποκαθιστά το αρχικό κείμενο, γράφω σε ύφος ανάλογο ή πιο απλό από αυτό του συγγραφέα, χωρίς να το αντιγράφω.

o   Εάν η περίληψή μου παρουσιάζει το αρχικό κείμενο, γράφω σε ύφος ανάλογο με αυτό του ζητούμενου πομπού, όπως καθορίζεται στη διατύπωση της άσκησης.

Γιῶργος Σεφέρης

Ὁμιλία στὴ Στοκχόλμη

Τούτη τὴν ὥρα αἰσθάνομαι πὼς εἶμαι ὁ ἴδιος μία ἀντίφαση. Ἀλήθεια, ἡ Σουηδικὴ Ἀκαδημία, ἔκρινε πὼς ἡ προσπάθειά μου σὲ μία γλώσσα περιλάλητη ἐπὶ αἰῶνες, ἀλλὰ στὴν παροῦσα μορφή της περιορισμένη, ἄξιζε αὐτὴ τὴν ὑψηλὴ διάκριση. Θέλησε νὰ τιμήσει τὴ γλώσσα μου, καὶ νὰ - ἐκφράζω τώρα τὶς εὐχαριστίες μου σὲ ξένη γλώσσα. Σᾶς παρακαλῶ νὰ μοῦ δώσετε τὴ συγνώμη ποὺ ζητῶ πρῶτα -πρῶτα ἀπὸ τὸν ἑαυτό μου.

Ἀνήκω σὲ μία χώρα μικρή. Ἕνα πέτρινο ἀκρωτήρι στὴ Μεσόγειο, ποὺ δὲν ἔχει ἄλλο ἀγαθὸ παρὰ τὸν ἀγώνα τοῦ λαοῦ, τὴ θάλασσα, καὶ τὸ φῶς τοῦ ἥλιου. Εἶναι μικρὸς ὁ τόπος μας, ἀλλὰ ἡ παράδοσή του εἶναι τεράστια καὶ τὸ πράγμα ποὺ τὴ χαρακτηρίζει εἶναι ὅτι μας παραδόθηκε χωρὶς διακοπή. Ἡ ἑλληνικὴ γλώσσα δὲν ἔπαψε ποτέ της νὰ μιλιέται. Δέχτηκε τὶς ἀλλοιώσεις ποὺ δέχεται καθετὶ ζωντανό, ἀλλὰ δὲν παρουσιάζει κανένα χάσμα. Ἄλλο χαρακτηριστικὸ αὐτῆς τῆς παράδοσης εἶναι ἡ ἀγάπη της γιὰ τὴν ἀνθρωπιά, κανόνας της εἶναι ἡ δικαιοσύνη. Στὴν ἀρχαία τραγωδία, τὴν ὀργανωμένη μὲ τόση ἀκρίβεια, ὁ ἄνθρωπος ποὺ ξεπερνᾶ τὸ μέτρο, πρέπει νὰ τιμωρηθεῖ ἀπὸ τὶς Ἐρινύες. Ο ίδιος νόμος ισχύει και όταν ακόμη πρόκειται για φυσικά φαινόμενα: «Ἥλιος οὐχ ὑπερβήσεται μέτρα» λέει ὁ Ἡράκλειτος «εἰ δέ μή Ἐρινύες μίν Δίκης ἐπίκουροι ἐξευρήσουσι».

Συλλογίζομαι πώς δέν ἀποκλείεται ὁλωσδιόλου να ὠφεληθεῖ ἕνας σύγχρονος ἐπιστήμων, ἄν στοχαστεῖ τοῦτο τό ἀπόφθεγμα τοῦ Ἴωνα φιλοσόφου. Ὅσο γιὰ μένα συγκινοῦμαι παρατηρώντας πῶς ἡ συνείδηση τῆς δικαιοσύνης εἶχε τόσο πολὺ διαποτίσει τὴν ἑλληνικὴ ψυχή, ὥστε νὰ γίνει κανόνας τοῦ φυσικοῦ κόσμου. Καὶ ἕνας ἀπὸ τοὺς διδασκάλους μου, τῶν ἀρχῶν τοῦ περασμένου αἰώνα, γράφει: «... θὰ χαθοῦμε γιατί ἀδικήσαμε ...». Αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ἦταν ἀγράμματος. Εἶχε μάθει νὰ γράφει στὰ τριάντα πέντε χρόνια τῆς ἡλικίας του. Ἀλλὰ στὴν Ἑλλάδα τῶν ἡμερῶν μας, ἡ προφορικὴ παράδοση πηγαίνει μακριὰ στὰ περασμένα ὅσο καὶ ἡ γραπτή. Τὸ ἴδιο καὶ ἡ ποίηση. Εἶναι γιὰ μένα σημαντικὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Σουηδία θέλησε νὰ τιμήσει καὶ τούτη τὴν ποίηση καὶ ὅλη τὴν ποίηση γενικά, ἀκόμη καὶ ὅταν ἀναβρύζει ἀνάμεσα σ᾿ ἕνα λαὸ περιορισμένο. Γιατί πιστεύω πὼς τοῦτος ὁ σύγχρονος κόσμος ὅπου ζοῦμε, ὁ τυρρανισμένος ἀπὸ τὸ φόβο καὶ τὴν ἀνησυχία, τὴ χρειάζεται τὴν ποίηση. Ἡ ποίηση ἔχει τὶς ρίζες της στὴν ἀνθρώπινη ἀνάσα - καὶ τί θὰ γινόμασταν ἂν ἡ πνοή μας λιγόστευε; Εἶναι μία πράξη ἐμπιστοσύνης - κι ἕνας Θεὸς τὸ ξέρει ἂν τὰ δεινά μας δὲν τὰ χρωστᾶμε στὴ στέρηση ἐμπιστοσύνης.

Παρατήρησαν, τὸν περασμένο χρόνο γύρω ἀπὸ τοῦτο τὸ τραπέζι, τὴν πολὺ μεγάλη διαφορὰ ἀνάμεσα στὶς ἀνακαλύψεις τῆς σύγχρονης ἐπιστήμης καὶ στὴ λογοτεχνία. Παρατήρησαν πὼς ἀνάμεσα σ᾿ ἕνα ἀρχαῖο ἑλληνικὸ δράμα καὶ ἕνα σημερινό, ἡ διαφορὰ εἶναι λίγη. Ναί, ἡ συμπεριφορὰ τοῦ ἀνθρώπου δὲ μοιάζει νὰ ἔχει ἀλλάξει βασικά. Καὶ πρέπει νὰ προσθέσω πὼς νιώθει πάντα τὴν ἀνάγκη ν᾿ ἀκούσει τούτη τὴν ἀνθρώπινη φωνὴ ποὺ ὀνομάζουμε ποίηση. Αὐτὴ ἡ φωνὴ ποὺ κινδυνεύει νὰ σβήσει κάθε στιγμὴ ἀπὸ στέρηση ἀγάπης καὶ ὁλοένα ξαναγεννιέται. Κυνηγημένη, ξέρει ποὺ νά ῾βρει καταφύγιο, ἀπαρνημένη, ἔχει τὸ ἔνστικτο νὰ πάει νὰ ριζώσει στοὺς πιὸ ἀπροσδόκητους τόπους. Γι᾿ αὐτὴ δὲν ὑπάρχουν μεγάλα καὶ μικρὰ μέρη τοῦ κόσμου. Τὸ βασίλειό της εἶναι στὶς καρδιὲς ὅλων τῶν ἀνθρώπων τῆς γῆς. Ἔχει τὴ χάρη ν᾿ ἀποφεύγει πάντα τὴ συνήθεια, αὐτὴ τὴ βιομηχανία. Χρωστῶ τὴν εὐγνωμοσύνη μου στὴ Σουηδικὴ Ἀκαδημία ποὺ ἔνιωσε αὐτὰ τὰ πράγματα, ποὺ ἔνιωσε πὼς οἱ γλῶσσες, οἱ λεγόμενες περιορισμένης χρήσης, δὲν πρέπει νὰ καταντοῦν φράχτες ὅπου πνίγεται ὁ παλμὸς τῆς ἀνθρώπινης καρδιᾶς, ποὺ ἔγινε ἕνας Ἄρειος Πάγος ἱκανὸς νὰ κρίνει μὲ ἀλήθεια ἐπίσημη τὴν ἄδικη μοίρα τῆς ζωῆς, γιὰ νὰ θυμηθῶ τὸν Σέλλεϋ, τὸν ἐμπνευστή, καθὼς μᾶς λένε, τοῦ Ἀλφρέδου Νομπέλ, αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου ποὺ μπόρεσε νὰ ἐξαγοράσει τὴν ἀναπόφευκτη βία μὲ τὴ μεγαλοσύνη τῆς καρδιᾶς του.

Σ᾿ αὐτὸ τὸν κόσμο, ποὺ ὁλοένα στενεύει, ὁ καθένας μας χρειάζεται ὅλους τοὺς ἄλλους. Πρέπει ν᾿ ἀναζητήσουμε τὸν ἄνθρωπο, ὅπου καὶ νὰ βρίσκεται.

Ὅταν στὸ δρόμο τῆς Θήβας, ὁ Οἰδίπους συνάντησε τὴ Σφίγγα, κι αὐτὴ τοῦ ἔθεσε τὸ αἴνιγμά της, ἡ ἀπόκρισή του ἦταν: ὁ ἄνθρωπος. Τούτη ἡ ἁπλὴ λέξη χάλασε τὸ τέρας. Ἔχουμε πολλὰ τέρατα νὰ καταστρέψουμε. Ἂς συλλογιστοῦμε τὴν ἀπόκριση τοῦ Οἰδίποδα.

Μια πρόταση περίληψης

Στην ομιλία του αυτή, κατά την τελετή βράβευσής του με το βραβείο Νόμπελ, ο Γ. Σεφέρης αναφέρεται στην ελληνική γλώσσα και τη σχέση της με την ποίηση και τον άνθρωπο. Η ελληνική γλωσσική παράδοση είναι μακραίωνη και αδιάλειπτη και τα κύρια χαρακτηριστικά της είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά και τη δικαιοσύνη. Εξίσου ισχυρή με την προφορική γλωσσική παράδοση είναι και η γραπτή, που εκφράζεται κυρίως με την ποίηση. Αυτή την ποιητική λειτουργία έχει σήμερα περισσότερο παρά ποτέ ανάγκη ο σύγχρονος κόσμος, ο οποίος χαρακτηρίζεται από το φόβο και την ανησυχία. Η ποίηση αποτελεί μια πράξη εμπιστοσύνης πολύτιμη για το σύγχρονο άνθρωπο, στο μέτρο που εκφράζει την καρδιά του. Ο ομιλητής κλείνει το λόγο του λέγοντας ότι σ’ αυτόν τον κόσμο της αβεβαιότητας και του φόβου θα πρέπει να ανευρεθεί ξανά η αξία του ανθρώπου, η μόνη ικανή να αντιμετωπίσει τα «τέρατα» που απειλούν τον άνθρωπο και τον πολιτισμό του.