ΑΥΞΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ (ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΑΣΚΗΣΕΙΣ)

ΑΥΞΗΣΗ  ΚΑΙ  ΑΝΑΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ 

·         ΡΗΜΑΤΑ Α’ ΣΥΖΥΓΙΑΣ
(ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ)

       ΑΥΞΗΣΗ:

1.      Συλλαβική: ένα ἐ- για όσα ρήματα ξεκινούν από σύμφωνο.

2.      Χρονική: έκταση του αρχικού βραχύχρονου φωνήεντος:

             α , ε =η                   ο  = ω

           αυ , ευ = ηυ               οι  = ῳ      

            αι , ει  = ῃ                  ῐ   = ῑ

           ῠ=ῡ           
    

ΑΝΑΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ:

• Ομαλός αναδιπλασιασμός στα απλά ρήματα:

 α. Επανάληψη του αρχικού συμφώνου του ρήματος μαζί με ένα –ε-  για όσα ρήματα ξεκινούν από ένα απλό σύμφωνο (εκτός από το ῥ), καθώς και για όσα ρήματα ξεκινούν από δύο σύμφωνα, εκ των οποίων το πρώτο είναι άφωνο και το άλλο υγρό ή ένρινο.                   

π.χ. λύ- ω = λέ-λυκα,  γράφω = γέ-γραφα

ΠΡΟΣΟΧΗ!!

Όταν το αρχικό σύμφωνο του ρήματος είναι δασύ, τρέπεται στο αντίστοιχο ψιλό:

χ = κ ,  φ = π ,  θ = τ

π.χ. χορεύω = κε- χόρευκα,  φυλάττω = πε- φύλαχα,  θύω = τέ- θυκα

β. Συλλαβική αύξηση όταν το ρήμα ξεκινάει από ένα διπλό σύμφωνο (ζ, ξ, ψ), από δύο σύμφωνα (όχι όμως το 1^ο άφωνο και το 2^ο υγρό ή ένρινο)  ή από τρία σύμφωνα.

γ. Χρονική αύξηση όταν το ρήμα ξεκινάει από φωνήεν.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1. Να γράψετε το α΄ εν. πρόσωπο στην Οριστική Παρατατικού των παρακάτω ρημάτων:

ἄγω		λέγω
ἐγείρω		πάσχω
ἔχω		τειχίζω
ὁρῶ		γράφω
ὀφείλω		ταράσσω
ἱδρύω		καταπείθω
ὑβρίζω		καταρρέω
αἰσθάνομαι		καθαιρῶ
οἴχομαι		ἀπογράφω
εὑρίσκω		επιτάττω
αὐξάνω		ἐνέχομαι
		ἐπαινῶ
		ἐκπλήττω

2. Να γράψετε το α΄ ενικό πρόσωπο στην Οριστική Παρακειμένου των παρακάτω ρημάτων:

γράφω		στρατεύω
διώκω		ῥίπτω
κομίζω		σκοποῦμαι
φονεύω		φθείρω
χορεύω		ζώννυμαι
θύω		αἴρομαι
		αἰσθάνομαι
		οἰκῶ

3. Να γράψετε το α΄ ενικό πρόσωπο στην Οριστική Υπερσυντέλικου των παρακάτω ρημάτων:

γράφω		στρατεύω
διώκω		ῥίπτω
κομίζω		σκοποῦμαι
φονεύω		φθείρω
χορεύω		ζώννυμαι
θύω		αἴρομαι
		αἰσθάνομαι
		οἰκοῦμαι