ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΕΚΘΕΣΗΣ Α΄ ΛΥΚΕΙΟΥ (ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ)

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ – ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ

 Να μετατρέψετε τη σύνταξη της παρακάτω πρότασης από ενεργητική σε παθητική:

«Μ' αυτό τον τρόπο τα παιδιά εκφράζουν τα συναισθήματά τους, τον ψυχικό τους κόσμο, τη διάθεση της στιγμής, τις επιθυμίες, τα όνειρα και τις ελπίδες τους».

 «Στόχος της καλής τυπογραφίας δεν είναι να προκαλέσει το θαυμασμό, αλλά με τον τύπο των στοιχείων της και με άλλα χαρακτηριστικά της να διευκολύνει την ανάγνωση».

Να ξαναγράψετε την περίοδο μετατρέποντας την ενεργητική σύνταξη σε παθητική.

 Να τρέψετε την παθητική σύνταξη σε ενεργητική στις παρακάτω περιόδους:

α) Αυτή η απτή, η φαινομενική πραγματικότητα θεωρείται από τους ανθρώπους της εποχής μας «επιτυχία».

β) Εντελώς διαφορετικά τοποθετείται το θέμα από την ηθική συνείδηση.

Να μεταφέρετε τις παρακάτω προτάσεις από την ενεργητική στην παθητική σύνταξη.

1.        Βέβαια, ο καρπός της  Σελήνης έδωσε ένα πλήθος άλλα υποπροϊόντα.

2.         Μια ομάδα καθορίζει αυτό που μπορεί και αυτό που δεν μπορεί να γίνει.

3.        Θα μπορούσε να προσθέσει μια νέα σημαντικότατη διάσταση.

4.         Η τελειοποίηση και η γενικευμένη επέκταση του τεχνολογικού αυτοματισμού αυξάνει διαρκώς την αυτοτέλεια της τεχνικής απέναντι στον άνθρωπο.

5.         Η σύγχρονη μηχανή αντί να μειώνει αντίθετα αυξάνει το ρόλο του ανθρώπου απέναντι στην τεχνική.

6.        Η αδιαφορία,  η αποχή από κάθε συλλογική έκφραση και προσπάθεια και  ένα διάχυτο πνεύμα παθητικότητας  χαρακτηρίζουν το σύγχρονο Έλληνα.

7.        Έχουμε χάσει το μέτρο, για το οποίο ήταν περήφανοι οι ταλαίπωροι  πρόγονοι μας.

8.        Ο ηθικός πολιτισμός εκφράζει την κυρίαρχη κοινωνική ηθική σε κάθε ιστορική περίοδο.

9.        Στο μέσο της φτώχειας και της διαμάχης  είναι δύσκολο να καθιερώσει κανείς ένα κράτος νόμου και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

10.     Τα πρώτα όντα που ο άνθρωπος εγκωμίασε ή ξόρκισε με χορούς, τραγούδια και ύμνους ήταν πνεύματα, οι δαίμονες του  και οι θεοί του.

Να μεταφέρετε τις παρακάτω προτάσεις από την παθητική  στην ενεργητική σύνταξη.

1.        Η στρατηγική αυτή επιβλήθηκε από κύκλους άσχετους προς την επιστήμη.

2.         Η κοινωνία απειλείται από μια  μονοδιαστατικότητα.

3.         Η σχέση αλληλεξάρτησης ανάμεσα στην κοινωνία και τα μέλη της διασπάται από τον ατομικισμό.

4.         Η εποχή μας χρωματίζεται έντονα από το σύνδρομο της  κοινωνικής απάθειας.

5.        Το δικαίωμα του ανθρώπου να σκέφτεται, να κρίνει, να ελέγχει και να συμμετέχει αντικαταστάθηκε από την ακρισία, τη σύγχιση, την  παραίτηση και την απραξία.

6.        Μέσα από την αδιαφορία το άτομο οδηγείται στη φανταστική διαφυγή.

7.        Ο πολιτισμός έχει υποκατασταθεί πλέον από την υποκουλτούρα.

8.         Το αγωνιστικό πρότυπο του Νέου Ελληνισμού πυροδοτείται από ένα κατεξοχήν πνευματικό κίνημα, τον Νεοελληνικό Διαφωτισμό.

9.        Ο οικουμενικός πολιτισμός εκφράζεται από διεθνείς οργανισμούς  όπως ο ΟΗΕ.

10.     Σήμερα τα οικονομικά συμφέροντα προωθούνται από τα ΜΜΕ.

Ασκήσεις στους τρόπους ανάπτυξης παραγράφου

Να διακρίνετε τον τρόπο ανάπτυξης που ακολουθούν οι παρακάτω παράγραφοι

1. Η πολιτεία όμως διαθέτει μέσα παιδείας που τα άτομα  δε διαθέτουν, γιατί η παιδεία σε μια κοινωνία χρειάζεται συντονισμό δραστηριοτήτων, μια ιεράρχηση αξιών, που μόνο μια υπερκείμενη εξουσία μπορεί να επιβάλλει. Γιατί η παιδεία κρυσταλλώνεται μέσα στην κοινή παράδοση ενός λαού και την παράδοση αυτήν, πιο μακρόβια από τα πρόσκαιρα άτομα, έχει τη δύναμη και το χρέος η πολιτεία να εγκολπωθεί και να διαφυλάξει.

2. Η φύση έχοντας υποβιβαστεί στην κατάσταση του αντικειμένου,  δεν έχει πλέον δικαιώματα σε οποιαδήποτε σύγκρουση συμφερόντων με τις ανάγκες ή τις επιθυμίες της ανθρώπινης ράτσας.  Από αυτή τη διατύπωση μόνο, συνάγεται πως έχουμε ήδη χάσει κάθε αίσθηση πως ανήκουμε κι εμείς στο φυσικό κόσμο. Εκτός αυτού, με το να έχει μετατραπεί η φύση στην κατάσταση της μηχανής,  αντιμετωπίζεται,  όπως όλες οι μηχανές,  σαν κάτι τελειωμένο και, κατά συνέπεια,  σαν κάτι που προσφέρεται στην ανθρώπινη γνώση με τρόπο τελειωτικό και απόλυτο.  Η γεμάτη

αυτοπεποίθηση παραδοχή των επιστημόνων ήταν πως: Αν ένας αρκετά μεγάλος αριθμός ανθρώπινων όντων αφιέρωνε την ενεργητικότητά του επί αρκετό διάστημα στην έρευνα, τότε θα μπορούσε τελικά να αποκαλυφθεί και το τελευταίο μυστικό της φύσης. «Αυτά τα πράγματα βέβαια», συμπλήρωνε ο Μπαίηκον, «χρειάζονται χρόνια για να επιτευχθούν». Έτσι η φύση δε θα έκρυβε πλέον κανένα μυστήριο και ο άνθρωπος θα γινότανε απόλυτος κυρίαρχός της.

3.Το bullying ως εκδήλωση τοποθετείται στο πλαίσιο της ενδοσχολικής βίας. Σαφώς αποτελεί μορφή επιθετικής συμπεριφοράς, η οποία όμως διαφοροποιείται από τις ενδοσχολικές συγκρούσεις. Κι αυτό γιατί στον εκφοβισμό το θύμα επιλέγεται ως ο ανίσχυρος και αδύναμος αντίπαλος, η επίθεση εναντίον του προγραμματίζεται και επαναλαμβάνεται σε τακτά χρονικά διαστήματα, με πρώτιστο στόχο την ανάδειξη και επιβεβαίωση της ισχύος του θύτη. Αντίθετα στις ενδοσχολικές συγκρούσεις τα συγκρουόμενα μέλη είναι ισότιμα, οι συμπλοκές μεταξύ τους τυχαίες και μεμονωμένες, με στόχο περισσότερο ένα "παιχνίδι" κυριαρχίας, παρά την τελική εδραίωση της ισχύος της μιας ή της άλλης ομάδας.

4. «Στην έκθεση της Διεθνούς Επιτροπής της UNESCO για την εκπαίδευση στον 21^ο αιώνα τονίζεται ότι η δια βίου εκπαίδευση πρέπει να στηρίζεται στους παρακάτω τέσσερις πυλώνες, που αποτελούν διαφορετικά είδη μάθησης: 1. Μαθαίνω πώς να αποκτώ τη γνώση, συνδυάζοντας ικανοποιητικά μια ευρύτατη γενική παιδεία με τη δυνατότητα εμβάθυνσης σε ορισμένα θέματα. 2. Μαθαίνω να ενεργώ με τέτοιον τρόπο, ώστε να αποκτώ όχι μόνο επαγγελματική κατάρτιση αλλά και γενικότερα τη δυνατότητα να αντιμετωπίζω διάφορες καταστάσεις και να εργάζομαι αρμονικά σε ομάδες. 3. Μαθαίνω να συμβιώνω, κατανοώντας τους άλλους και έχοντας επίγνωση των κοινωνικών αλληλεξαρτήσεων –συμβάλλοντας στην πραγματοποίηση κοινών δράσεων και στη διευθέτηση των συγκρούσεων-, με σεβασμό στις αξίες του πλουραλισμού, της αμοιβαίας κατανόησης και ειρήνης. 4. Μαθαίνω να ζω με τέτοιον τρόπο, ώστε να αναπτύσσω την προσωπικότητά μου και να μπορώ να ενεργώ με μεγαλύτερη αυτονομία και περισσότερη κρίση και προσωπική υπευθυνότητα(...)».

5. «Η πληρότητα της πληροφόρησης είναι μια από τις μορφές της ακρίβειάς της. Μπορεί κανείς να δημιουργήσει μια ψεύτικη είδηση με την ίδια ευκολία, είτε ακρωτηριάζοντας την αφήγηση ενός γεγονότος είτε κατασκευάζοντάς το από την αρχή ως το τέλος. Το καλύτερο παράδειγμα για τη σημασία που έχει η πληρότητα μιας είδησης είναι το τηλεγράφημα του Εμς. Πρόκειται για το τηλεγράφημα που έστειλε από το Εμς, το 1870, ο βασιλιάς της Πρωσσίας Γουλιέλμος ο Α΄ στον υπουργό εξωτερικών της χώρας, Βίσμαρκ, για να τον κατατοπίσει σχετικά με τις συζητήσεις που είχε με το Γάλλο πρεσβευτή Μπενεντέτι. Ο Βίσμαρκ δημοσίευσε το τηλεγράφημα, αφού όμως το ανέπτυξε και το αλλοίωσε, ώστε να έχει έναν προσβλητικό τόνο για τη Γαλλία. Λέγεται ότι το τηλεγράφημα αυτό υπήρξε η αφορμή, για να κηρύξει η Γαλλία τον πόλεμο εναντίον της Πρωσσίας. Ο γαλλοπρωσσικός πόλεμος του 1870-71 θα είχε ίσως βρει μια άλλη αφορμή, για να ξεσπάσει, και ίσως να κατέληγε πάλι στην πρωσσική νίκη. Με τις συνθήκες όμως που διαδραματίστηκε το κεφαλαιώδες αυτό γεγονός της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας δεν είναι απίθανο να το προκάλεσε μια ελλιπής και πλαστογραφημένη πληροφόρηση». 

6.Πρώτα απ' όλα ας προσπαθήσουμε να περιγράψουμε συνοπτικά το Διαδίκτυο και ειδικότερα τον παγκόσμιο ιστό (Web) με μια αναλογία. Ας φανταστούμε τον κυβερνοχώρο ως μια τεράστια έκθεση. Ο κάθε «εκθέτης» δημιουργεί το δικό του πε­ρίπτερο (site) που καταχωρείται σε μία διεύθυνση. Ο χρήστης του διαδικτύου, μέσα από τους τηλεπικοινωνιακούς διαδρόμους που δημιούργησε η σύζευξη τηλεφώνου - υπολογιστή, επισκέπτεται αυτήν την άυλη, διαρκή και παγκόσμια ψηφιακή έκθεση. Περνά από διάφορα sites, επικοινωνεί με τον «εκθέτη», και βεβαί­ως μπορεί να πάρει («κατεβάσει») πληροφοριακό υλικό. Αρκεί να έχει εξασφαλίσει την είσοδο του μέσω ενός προμηθευτή (provider) σύνδεσης στο Διαδίκτυο.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Να δικαιολογήσετε την αναφορική ή ποιητική λειτουργία της γλώσσας στις  παρακάτω φράσεις.
1. Αναπηρία σημαίνει μια ανίατη λειτουργική βλάβη, έλλειψη ή ανωμαλία, συγγενής ή επίκτητη, συνήθως αποτέλεσμα ή κατάλοιπο αρρώστιας ή ατυχήματος, μια ανωμαλία που να εμποδίζει κατά κάποιο τρόπο την εκπλήρωση βασικών κοινωνικών αναγκών, ίσως η κίνηση και η εργασία.

2. [...] Του βγαίνει βέβαια η ψυχή μέσα στον ήλιο και το κρύο –και το κανάλι βγάζει το χειμώνα-, τα νεύρα του λαιμού του πάνε κάποτε να σπάσουνε από το πολύ τέντωμα, σαν να είναι παραφορτωμένο το πέραμα, μα είναι φχαριστημένος, γιατί νιώθει πως σε αυτή την ηλικία δε θα μπορούσε εύκολα να ‘βρει άλλη δουλειά.

3. Η δασκάλα παρουσιάστηκε στη μέση από το σωρό τ’ αχτένιστα κεφάλια και μας κοίταζε χλωμή και ασάλευτη.

4. Καλότυχοι οι νεκροί που λησμονάνε την πίκρια της ζωής.

5. Δεν θέλω να τα βλέπω· Με λυπεί η μορφή των, και με λυπεί το πρώτο φως των να θυμούμαι.

6. Ο αθλητισμός ψυχαγωγεί, και με την έννοια της αγωγής της ψυχής και με την έννοια της διασκέδασης.

7. Εξίσου σημαντικό, από εκπαιδευτική άποψη, είναι να γνωρίσουν οι μαθητές και επιτεύγματα του σύγχρονου πολιτισμού μας, όπως είναι επιβλητικά έργα υποδομής που κοσμούν τη χώρα μας και διευκολύνουν τη ζωή μας ή παραγωγικές μονάδες από τις οποίες εξαρτάται η ευημερία της κοινωνίας μας.

8. Η παγκοσμιοποίηση υπονομεύει τη βάση της δημοκρατίας που μέχρι τώρα λειτουργούσε, οδηγεί σε εξαθλίωση μεγάλα τμήματα του πληθυσμού των αναπτυγμένων βιομηχανικά χωρών και επιτείνει σε ανησυχητικό βαθμό τα φαινόμενα της κοινωνικής παθογένειας.

9. Η διακήρυξη των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ο έμπρακτος σεβασμός τους αποτελούν πραγμάτωση του ανθρωπιστικού ιδεώδους.

10. Η άμεση προσωπική επικοινωνία των ανθρώπων δεν περιορίζεται μόνο από τη συρρίκνωση των εκφραστικών δυνατοτήτων που προσφέρει η καλή γνώση και χρήση της μητρικής γλώσσας, αλλά και από τους όρους με τους οποίους διεξάγεται η επικοινωνία τους στο Ίντερνετ.