ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ
(Ενότητα: 3η,
ραψωδία α)
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ (ραψ. α, στιχ.: 133-170)
Το
όραμα αυτό ανέβαινε στο νου του, πλάι στους μνηστήρες-
κι είδε την Αθηνά. Ευθύς προς την αυλόθυρα
έτρεξε, γιατί
135 τον
έπιασε η ντροπή, να στέκει τόσην ώρα στην πόρτα του ένας ξένος.
Κοντά της στάθηκε, της έσφιξε το χέρι το
δεξί, με τ’ άλλο
πήρε το χάλκινο κοντάρι της, ύστερα την
προσφώνησε μιλώντας,
και πέταξαν τα λόγια του σαν τα πουλιά:
«Ξένε μου, καλωσόρισες, έλα να σε
φιλέψουμε κι αφού το δείπνο μας
140
χορτάσεις, τότε μας λες τον λόγο της επίσκεψής σου.»
Είπε και τράβηξε μπροστά. Η Αθηνά
Παλλάδα, λάμποντας τα μάτια,
ακολουθούσε, κι οι δυο τους μπήκαν στο
μεγάλο δώμα.
Το δόρυ της μετέφερε, για να το στήσει
σε ψηλή κολόνα,
το ‘βαλε μέσα στην καλοξυσμένη θήκη,
όπου και τα’ άλλα δόρατα
145
περίμεναν, άνεργα και πολλά, του καρτερόψυχου Οδυσσέα.
Ύστερα την οδήγησε σε θρόνο να καθίσει,
λειτουργημένο κι όμορφο,
πάνω του απλώνοντας ύφασμα μαλακό, και
στήριγμα στα πόδια της
έσυρε το σκαμνί {…}
Τότε μια παρακόρη έφερε νερό, με τ’
όμορφο χρυσό λαγήνι,
155 τα χέρια
τους να πλύνουν, κι έχυνε το νερό από ψηλά
σ’ ένα αργυρό λεβέτι. Μετά τους έσυρε
μπροστά γυαλιστερό τραπέζι,
ενώ η σεβαστή κελάρισσα είχε την έγνοια
να τους φέρει ψωμί
κι άφθονο φαγητό, ό,τι καλό τους
βρέθηκε, να τους ευχαριστήσει.
Στα χέρια του σηκώνοντας ο τραπεζάρχης
δίσκους με κρέατα
160 κάθε
λογής, τους τα παρέθεσε, στο πλάι ακούμπησε κούπες χρυσές,
και κάθε τόσο ο κήρυκας περνούσε,
γεμίζοντας κρασί τα κύπελλά τους.
Σε λίγο αγέρωχοι οι μνηστήρες μπήκαν
κι αυτοί στην αίθουσα,
πήραν με τη σειρά τους θέση σε θρόνους
κι αναπαυτικά καθίσματα.
Τότε τους έχυναν νερό στα χέρια τους οι κήρυκες,
165 δούλες
γεμίζαν με ψωμί πλεχτά πανέρια,
έφηβοι τους κρατήρες με πιοτό
ξεχείλιζαν,
κι αυτοί τα χέρια τους απλώνουν στο
έτοιμο τραπέζι.
Και μόνο όταν κόρεσαν τον πόθο τους με
το φαΐ και το πιοτό,
τραβούσε άλλα πια η ψυχή τους: τραγούδι,
μουσική, χορό-
170
συμπλήρωμα απαραίτητο σ’ ένα καλό τραπέζι.
Β. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1) Να
αναλύσετε το τυπικό της φιλοξενίας, όπως παρουσιάζεται στο κείμενο. (μον. 5)
2) α) Να
γράψετε έναν τίτλο για το απόσπασμα (μον. 1,5)
β) «Ο τρόπος που παρουσιάζει ο ποιητής τους
μνηστήρες στους στίχους 162-170 θεωρείται προοικονομία». Συμφωνείτε με την
παραπάνω άποψη; Να δικαιολογήσετε την άποψή σας (μον. 2,5)
3) α) Ο
Όμηρος χρησιμοποιεί ως αφηγηματικές τεχνικές άλλοτε την τριτοπρόσωπη και άλλοτε
την πρωτοπρόσωπη/διαλογική αφήγηση με επικρατέστερη τη δεύτερη. Αυτό ισχύει στο
συγκεκριμένο απόσπασμα; Να δώσετε δύο σχετικά παραδείγματα από το κείμενο.
(μον. 2)
β)
Να εντοπίσετε δύο εικόνες (μον. 2)
4) α) Να
ηθογραφήσετε τον Τηλέμαχο από τη στάση του έναντι της θεάς Αθηνάς-Μέντη, αλλά
και τους μνηστήρες από την παρουσία και τη στάση τους στο παλάτι του Οδυσσέα
(μον. 5)
β)
Να καταγράψετε δύο πολιτιστικά στοιχεία (μον.2)
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Ραψ ε στιχ 453-496 (ενοτ 10η)
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1) Στους στίχους 458-470 ο Οδυσσέας
αντιμετωπίζει ένα δίλημμα στην προσπάθειά του να βγει στη στεριά. Ποιο είναι
αυτό; Με βάση και τον προβληματισμό του αυτό να χαρακτηρίσετε τον Οδυσσέα.
(μον.5)
2) Στους στίχους 474-495 η θεά Αθηνά
παρεμβαίνει δύο φορές βοηθώντας τον Οδυσσέα. Να τις εντοπίσετε στο απόσπασμα
και να σχολιάσετε το ρόλο των θεών γενικότερα στη ζωή των ανθρώπων την εποχή
του Ομήρου. (μον.5)
3) Να γράψετε σε μία παράγραφο την
περίληψη του κειμένου (μον.5)
4) Α. Να δώσετε έναν τίτλο στο απόσπασμα
(μον.2)
Β. Να εντοπίσετε δύο
εικόνες στο απόσπασμα και να τις σχολιάσετε (μον.3)
ΚΕΙΜΕΝΟ
«Τώρα τι γίνεται. Αφού
ο Δίας ανέλπιστα μου δίνει
να δω στεριά, και
μπόρεσα να φθάσω εδώ, μέσα από τόσα κύματα,
δε βλέπω μέρος πουθενά
να καταφύγω, που να με βγάλει
455
από την αφρισμένη
θάλασσα.
Έξω μονάχα βράχοι
μυτεροί και γύρω τους
βρυχάται το κύμα
πολυτάραχο.{…}
κι είναι από κάτω το
νερό βαθύ, δεν γίνεται να στηριχτείς 460
στα πόδια και να
σταθείς για να ξεφύγεις το κακό.
Αν πάω να βγω, φοβάμαι
μήπως και μ’ αναρπάξει το μεγάλο κύμα
και με συντρίψει πάνω
σε γρανιτένιο βράχο-
τότε κι η ορμή μου
πάει χαμένη.
Αν πάλι πω πως κολυμπώ
ένα γύρο, μήπως και βρω κάπως 465
απάνεμο ακρογιάλι ή
και λιμάνι αυτής της θάλασσας, τρέμω
μην και με παρασύρει η
αντάρα πάλι στο ψαροτρόφο πέλαγο{…}.
Ή κι ένας δαίμονας από
τα βάθη της θαλάσσης στείλει 469
να με σπαράξει κάποιο
κήτος {…} 470
Καλά τον ξέρω το θυμό
του Κοσμοσείστη, το μένος του εναντίον μου{…}.» 472
Κι όπως ακόμη μες στα φρένα και τον νου του
ανακινούσε τέτοιες σκέψεις, 474
μεγάλο κύμα τον
παρέσυρε, τον έριξε στα βράχια της ακτής. 475
Τότε τις σάρκες του θα
ξέσκιζε , τα κόκαλά του θα συντρίβονταν,
Αν η θεά Αθηνά, τα
μάτια λάμποντας, δεν έδινε τη φώτισή της.
Μαζεύοντας τη δύναμή
του, και με τα δυο του χέρια
πιάστηκε απ’ το βράχο,
κι εκεί κρατήθηκε στενάζοντας
ώσπου το κύμα
πέρασε.
480
Κι αν γλίτωσε έτσι,
όμως το κύμα, πίσω γυρίζοντας ορμητικό,
τον έπληξε και τον
επέταξε μακριά, ξανά τον πήγε στα βαθιά.{…}
Θα ‘ταν κι αυτό
απρόβλεπτος χαμός του δύστυχου Οδυσσέα, 487
αν πάλι η Αθηνά, τα
μάτια λάμποντας, δεν έδινε τη φώτισή της.
Κατόρθωσε ν’ αναδυθεί
απ’ το κύμα που έσπαζε στη στεριά,
έστριψε προς τα έξω
και λοξά κολύμπησε, κοιτάζοντας 490
μη χάσει τη στεριά απ’
τα μάτια του, μήπως και βρει
κάπως απάνεμο
ακρογιάλι ή και λιμάνι αυτής της θάλασσας.
Και τότε κολυμπώντας
φτάνει στο στόμα ποταμού καλλίρροου-
αυτός ο χάρος έκρινε
πως ήταν ο καλύτερος,
αφού του έλειπαν οι
βράχοι, κι ο άνεμος δεν τον χτυπούσε. Βλέποντας 495
μπρος του τα νερά του
ποταμού να ρέουν, έκανε ολόψυχην ευχή…
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΕΙΑ: Ραψωδία ε΄ (7η ενότητα) στιχ. 25-59
25 Όμως κι ο Δίας, που
τα σύννεφα συνάζει, στην Αθηνά αποκρίθηκε:
«Κόρη, τι λόγος βγήκε από το στόμα σου
ανεμπόδιστος!
Εσύ δεν ήσουν που αποφάσισες εκείνη τη
βουλή,
πίσω ο Οδυσσέας γυρίζοντας να πάρει
εκδίκηση από τους μνηστήρες;
‘Οσο για τον Τηλέμαχο, στο χέρι σου
είναι, εσύ τον οδηγείς,
30 καταπώς ξέρεις και
μπορείς,
ώστε με δίχως βλάβη να πατήσει της
πατρίδας του το χώμα,
ενώ οι μνηστήρες άπρακτοι να φέρουν στο
λιμάνι το καράβι τους.»
Κι ευθύς στο γιο του Ερμή στράφηκε να του
πει:
«Ερμή, μαντατοφόρε εσύ σ’ όλα μας τα
μηνύματα,
35 σου παραγγέλλεται να πεις
στην καλλίκομη νύμφη την άψογη εντολή μας:
Τον νόστο του καρτερικού Οδυσσέα, πως
πρέπει να γυρίσει πίσω,
χωρίς τη συνοδεία θεών ή και θνητών
ανθρώπων.
Πάνω σε μια ξυλόδετη σχεδία, είκοσι μέρες
και φριχτά βασανισμένος,
στην εύφορη Σχερία ας φτάσει, τη χώρα των
Φαιάκων,
40 που είναι η φύτρα τους
συγγενική με των θεών.
Κι αυτοί από καρδιάς θα τον τιμήσουν σαν
θεό,
και με καράβι θα τον στείλουν στη γλυκιά
πατρίδα {…}.
47 Είναι της μοίρας του να
ξαναδεί δικούς και φίλους,
να φτάσει στο ψηλό παλάτι του, το χώμα
να πατήσει της πατρίδος του.»
50 Μίλησε ο Δίας και δεν
απείθησε ο Ερμής, ψυχοπομπός κι αργοφονιάς.
Αμέσως έδεσε στα πόδια του τα ωραία
σαντάλια,
εκείνα τα θεσπέσια και χρυσά που
ανάλαφρα, με τις πνοές του ανέμου,
τον ταξιδεύουν στην απέραντη στεριά και
στα πελάγη.
Πήρε και το ραβδί του, αυτό που μαγνητίζει τα
μάτια των ανθρώπων{…}.
57 Με τούτο το ραβδί στα
χέρια του, άρχισε να πετά ο κρατερός Αργοφονιάς,
κι ολοταχώς, απ’ τον αιθέρα του ουρανού,
πάνω απ’ την Πιερία,
χύθηκε στο πέλαγος, το κύμα ακροπατώντας
σαν το γλάρο
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1) Τι γνωρίζετε για τους ραψωδούς; (μον.4)
2) Να γράψετε την περίληψη του
αποσπάσματος σε μια παράγραφο 50-70 λέξεων (μον. 4)
3) α) Να χωρίσετε το απόσπασμα σε
τρεις (3) μικρές ενότητες και να γράψετε έναν πλαγιότιτλο για κάθε μία ενότητα
(μον.3)
β) Να γράψετε δύο επίθετα από το κείμενο
που αναφέρονται στον Ερμή, όπως επίσης να βρείτε τρεις μεταφορές και μία
παρομοίωση (μον. 3)
4) α) Ο Δίας με τα λόγια του προδιαγράφει το
τέλος των βασάνων του Οδυσσέα και την επιστροφή του στην πατρίδα. Με βάση τα
όσα γνωρίζετε θα επαληθευτεί ο Δίας; Τι ρόλο έπαιζαν, γενικά, οι θεοί στη ζωή
των ανθρώπων; (μον. 4)
β) Τι παίρνει μαζί του ο Ερμής για το
ταξίδι του (στιχ.50-59) και σε τι του χρησίμευαν; (μον. 2)
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΕΙΑ: (Ενότητα 5η, Ραψωδία α,
στιχ. 384-419)
Της αντιμίλησε όμως ο γνωστικός
Τηλέμαχος:
385
«Μητέρα μου, πώς θέλεις ν’ αρνηθείς στον τιμημένο μας αοιδό
χαρά να δίνει μ’ ό,τι βάζει ο νους του;
Φταίχτες δεν είναι
οι αοιδοί. Ο Δίας ίσως είναι ο αίτιος,
που δίνει στους φιλόπονους
ανθρώπους ό,τι θελήσει εκείνος στον
καθένα.
Δεν πρέπει η αγανάκτηση σ’ αυτόν να
πέφτει,
390
που ψάλλει την κακή μοίρα των Δαναών. Ξέρεις,
οι άνθρωποι τιμούν και προτιμούν εκείνο
το τραγούδι
που τους φαντάζει, ακούγοντας, το
τελευταίο.
Θάρρος λοιπόν χρειάζεσαι και σφίξε την
καρδιά σου να τα’ ακούσεις.
Δεν ήταν μόνος ο Οδυσσέας που χωρίστηκε
στην Τροία
395
από του νόστου του τη μέρα. Κι άλλοι πολλοί, γενναίοι άντρες,
χάθηκαν και πάνε.
Αλλά καλύτερα να πας στην κάμαρή σου,
με τα δικά σου έργα απασχολήσου,
τον αργαλειό, τη ρόκα. Δίνε στις
παρακόρες εντολές, για να δουλεύουν
με φροντίδα. Ο λόγος είναι μέλημα του
αντρός, του καθενός,
400
και περισσότερο δικό μου. Σ’ αυτό το σπίτι είμαι εγώ ο κυβερνήτης.»
Κατάπληκτη η Πηνελόπη τότε
τραβήχτηκε στην κάμαρή της,
κρατώντας μέσα της τη συμβουλή του γιου
της.
Κι όταν ανέβηκε ψηλά στον θάλαμο, με
τις ακόλουθες μαζί,
έστησε θρήνο για τον Οδυσσέα, το ακριβό
της ταίρι, ωσότου η Αθηνά,
405
τα μάτια λάμποντας, κλείνει τα βλέφαρά της,
σταλάζοντας ύπνο γλυκό.
Την ίδια ώρα οι μνηστήρες, στον ίσκιο
της μεγάλης αίθουσας,
σήκωσαν ταραχή: όλοι τους κι ολοφάνερα
κάνουν ευχή, μαζί της θέλουν
να πλαγιάσουν στο κρεβάτι.
410
Τότε λοιπόν τον λόγο πήρε πρώτος ο συνετός Τηλέμαχος:
«Μνηστήρες της μητέρας μου, που σας
κατέχει υπεροψία και μέθη,
προς το παρόν, στου δείπνου την
απόλαυση ας δοθούμε, αλλά χωρίς
φωνές. Αλήθεια βρίσκω τόσο ωραίο να
ακούει κανείς τον αοιδό μας,
τέτοιος που είναι, θα ‘λεγες η φωνή του
μοιάζει με θεού.
415
Με το ξημέρωμα όμως καλώ τους πάντες να βρεθούμε
Στην αγορά για τη συνέλευση, όπου
σκοπεύω να σας πω την απαγόρευσή μου
απερίφραστα: έξω από το παλάτι πια.
Αλλού να ψάξετε
έτοιμα τραπέζια. Και στο εξής να
σπαταλάτε δικά σας αγαθά,
τα σπίτια μεταξύ σας συναλλάζοντας.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1) Τι γνωρίζετε για τους αοιδούς; (μον.4)
2) α. Να αποδώσετε σε μια
παράγραφο 50-70 λέξεων το νοηματικό περιεχόμενο των στίχων 384-406 (μον. 3)
β. Να δώσετε έναν τίτλο στο απόσπασμα (μον. 1)
3)α. Να περιγράψετε τα
συναισθήματα της Πηνελόπης για τον Οδυσσέα και τον τρόπο με τον οποίο τα
εκδηλώνει στους στίχους 403-406.(μον. 2)
β.
Στους ίδιους στίχους (403-406) να εντοπίσετε δύο μεταφορές.(μον. 2)
γ. Να εντοπίσετε δύο πολιτιστικά-ιδεολογικά
στοιχεία από όλο το απόσπασμα (384-419) (μον.2)
4) α. Στους στίχους 385-390 και
403-406 γίνεται αναφορά στους θεούς. Με βάση τους στίχους αυτούς αλλά και όσα
γνωρίζετε τι πίστευαν οι αρχαίοι Έλληνες για το ρόλο των θεών γενικά, αλλά και
ειδικά στους στίχους αυτούς; (μον. 3)
β.
Στους στίχους 385-400 και 411-419 ο Τηλέμαχος απευθύνεται πρώτα στη
μητέρα του και έπειτα στους μνηστήρες. Πώς θα χαρακτηρίζατε τον Τηλέμαχο από τα
λόγια του και γιατί; (μον.3)
ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ Α΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Α. ΚΕΙΜΕΝΟ
ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΕΙΑ: (Ενότητα 5η,
Ραψωδία α, στιχ. 384-419)
Της αντιμίλησε όμως ο γνωστικός
Τηλέμαχος:
385
«Μητέρα μου, πώς θέλεις ν’ αρνηθείς στον τιμημένο μας αοιδό
χαρά να δίνει μ’ ό,τι βάζει ο νους του;
Φταίχτες δεν είναι
οι αοιδοί. Ο Δίας ίσως είναι ο αίτιος, που
δίνει στους φιλόπονους
ανθρώπους ό,τι θελήσει εκείνος στον
καθένα.
Δεν πρέπει η αγανάκτηση σ’ αυτόν να
πέφτει,
390
που ψάλλει την κακή μοίρα των Δαναών[…….]
Θάρρος λοιπόν χρειάζεσαι και σφίξε την
καρδιά σου να τα’ ακούσεις.
Δεν ήταν μόνος ο Οδυσσέας που χωρίστηκε
στην Τροία
395
από του νόστου του τη μέρα. Κι άλλοι πολλοί, γενναίοι άντρες,
χάθηκαν και πάνε.
Αλλά καλύτερα να πας στην κάμαρή σου,
με τα δικά σου έργα απασχολήσου,
τον αργαλειό, τη ρόκα. Δίνε στις
παρακόρες εντολές, για να δουλεύουν
με φροντίδα. Ο λόγος είναι μέλημα του
αντρός, του καθενός,
400
και περισσότερο δικό μου. Σ’ αυτό το σπίτι είμαι εγώ ο κυβερνήτης.»
Κατάπληκτη η Πηνελόπη τότε
τραβήχτηκε στην κάμαρή της,
κρατώντας μέσα της τη συμβουλή του γιου
της.
Κι όταν ανέβηκε ψηλά στον θάλαμο, με
τις ακόλουθες μαζί,
έστησε θρήνο για τον Οδυσσέα, το ακριβό
της ταίρι, ωσότου η Αθηνά,
405
τα μάτια λάμποντας, κλείνει τα βλέφαρά της,
σταλάζοντας ύπνο γλυκό.
Την ίδια ώρα οι μνηστήρες, στον ίσκιο
της μεγάλης αίθουσας,
σήκωσαν ταραχή[……]
410
Τότε λοιπόν τον λόγο πήρε πρώτος ο συνετός Τηλέμαχος:
«Μνηστήρες της μητέρας μου, που σας
κατέχει υπεροψία και μέθη,
προς το παρόν, στου δείπνου την
απόλαυση ας δοθούμε, αλλά χωρίς
φωνές. Αλήθεια βρίσκω τόσο ωραίο να
ακούει κανείς τον αοιδό μας,
τέτοιος που είναι, θα ‘λεγες η φωνή του
μοιάζει με θεού.
415
Με το ξημέρωμα όμως καλώ τους πάντες να βρεθούμε
Στην αγορά για τη συνέλευση, όπου
σκοπεύω να σας πω την απαγόρευσή μου
απερίφραστα: έξω από το παλάτι πια.
Αλλού να ψάξετε
έτοιμα τραπέζια. Και στο εξής να
σπαταλάτε δικά σας αγαθά,
τα σπίτια μεταξύ σας
συναλλάζοντας.
Β.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
1) Τι γνωρίζετε για τους αοιδούς;
(μον.4)
2) α. Να
αποδώσετε σε μια παράγραφο 50-70 λέξεων το νοηματικό περιεχόμενο των στίχων
384-406 (μον.3)
β. Να δώσετε έναν τίτλο στο απόσπασμα (μον. 1)
3)α. Να περιγράψετε τα συναισθήματα της Πηνελόπης για τον Οδυσσέα
και τον τρόπο με τον οποίο τα εκδηλώνει στους στίχους 403-406.(μον. 2)
β.
Στους ίδιους στίχους (403-406) να εντοπίσετε δύο μεταφορές.(μον. 2)
γ. Να εντοπίσετε δύο πολιτιστικά-ιδεολογικά στοιχεία από όλο το
απόσπασμα (384-419) (μον.2)
4) α. Στους στίχους 385-390 και 403-406 γίνεται αναφορά στους
θεούς. Με βάση τους στίχους αυτούς αλλά και όσα γνωρίζετε τι πίστευαν οι
αρχαίοι Έλληνες για το ρόλο των θεών γενικά, αλλά και ειδικά στους στίχους
αυτούς; (μον. 3)
β.
Στους στίχους 385-400 και 411-419 ο Τηλέμαχος απευθύνεται πρώτα στη
μητέρα του και έπειτα στους μνηστήρες. Πώς θα χαρακτηρίζατε τον Τηλέμαχο από τα
λόγια του και γιατί; (μον.3)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου